Cà phê chứa nhiều chất caffeine có tác dụng chính là kích thích hệ thần kinh, nâng cao hiệu quả của hoạt động trí óc, làm chúng ta tỉnh táo. Đối với giấc ngủ, cà phê ảnh hưởng tùy người: có người khó ngủ, có người vẫn ngủ ngon. Uống hay không 1 vài ly cà phê hàng ngày? Quyết định của bạn nên dựa theo những hiểu biết dưới đây.
Cà phê có tác dụng gì ?
Cà phê chứa nhiều chất caffeine, đây là 1 chất hữu cơ thuộc nhóm purines, có tác dụng chính là kích thích hệ thần kinh trung ương.
Cấu trúc phân tử caffeine có không ít trong cà phê
Nhiều nghiên cứu cho thấy caffeine có các tác dụng: làm thư giãn cơ trơn trong thành động mạch, nâng cao sức bóp của tim, nên tăng lượng máu lưu thông, nâng cao huyết áp; gây tăng tiết dịch vị dạ dày nên nhiều người thích uống cà phê sau lúc ăn cho dễ tiêu hóa; lợi tiểu; caffeine thấm rất nhanh về khắp các bộ phận của cơ thể, thời gian bán hủy là 3 giờ, nên caffeine không tích tụ trong cơ thể, nó được bài tiết sắp như toàn bộ qua nước tiểu.
Cà phê gây tỉnh ngủ như thế nào ?
Khi chúng ta thức hoặc làm việc, não thường xuyên tiết ra chất adenosine. Như vậy lúc chúng ta làm việc càng nhiều thì não tiết ra càng nhiều chất adenosine. Chất này bám về các thụ thể ức chế tế bào thần kinh, làm giảm hoạt động thần kinh khiến cho chúng ta cảm thấy buồn ngủ. Đây là 1 phản ứng tự vệ tốt để giúp cơ thể được nghỉ ngơi.
Các nghiên cứu vào tác dụng “tỉnh ngủ” của cà phê cho biết: chất caffeine có cấu trúc tương tự như chất adenosine. Vì thế chúng chiếm chỗ của adenosine ở các thụ thể thần kinh và kích thích thần kinh tăng cường hoạt động làm cho chúng ta thấy tỉnh táo hẳn lên. Vận dụng điều này mà tài xế lái xe, những người làm việc trí óc, người làm việc ban đêm thường uống cà phê để cho đầu óc tỉnh táo, suy nghĩ sáng suốt hơn. Do chất adenosine không còn bám vào để ức chế hệ thần kinh, nên chúng ta không buồn ngủ nữa.
Tác dụng của chất caffeine làm cho chuột tỉnh (trái) và tác dụng của chất adenosine làm cho chuột ngủ (phải)
Mặt khác chất caffeine cũng kích thích cơ thể sản xuất ra nhiều chất adrenaline. Chất này đến lượt nó làm cho con ngươi mắt mở rộng, mạch máu giãn nở để đưa nhiều máu ra ngoại vi, tim đập nhanh, hơi thở cũng tăng nhanh. Caffeine còn kích thích não, sản xuất ra nhiều dopamine là một chất gây cảm giác sảng khoái nên càng làm cho cơ thể tỉnh táo hơn. Gộp chung lại là caffeine giúp chúng ta tỉnh ngủ.
Tranh chấp giữa chất caffeine và chất adenosine trong não gây tỉnh táo sau lúc uống cà phê
Nên uống mấy ly cà phê một ngày?
Trên thực tế chúng ta thường boăn khoăn tự hỏi: mỗi ngày mình nên uống mấy ly cà phê? Và chúng ta thường thắc mắc: ở sao nhiều người uống cà phê mà vẫn ngủ được bình thường? trái lại có người chỉ uống một ly cà phê đã mất ngủ suốt đêm?
Câu trả lời là: mỗi người mẫn cảm với chất caffeine mỗi khác. Giống như tửu lượng, khả năng uống cà phê của mọi người nhiều ít khác nhau. Có người uống ba bốn ly cà phê 1 khi mà vẫn cảm thấy bình thường. Trong khi đó, người không quen với caffeine, chỉ uống 1 ly cà phê là đã thấy vã cả mồ hôi, tim đập như trống đánh ngũ liên. Nhiều người uống cà phê ngày ba bốn cữ: sáng, trưa, chiều, tối mà vẫn ngủ say, bởi cơ thể họ đã quen, đã nhờn với tác dụng của chất caffeine rồi. Trong lúc người khác chỉ uống thử 1 ly cà phê đã trằn trọc suốt đêm, không sao chợp mắt đi được, là do cơ thể quá nhạy cảm với caffeine. Nhưng ai đã quen sử dụng cà phê rồi mà ngừng ngay không uống, sẽ cảm thấy mệt mỏi, nhức đầu, buồn ngủ. Muốn tránh hiện tượng này thì phải giảm uống từ từ.
Theo nhiều nghiên cứu thì liều lượng trung bình của caffeine cho người to là 200mg/ ngày. Nếu bạn uống trên 1000 mg thì người thấy mất ngủ, bất an, tim đập nhanh, thở gấp, lợi tiểu, ù tai, cồn cào ruột gan. Sẽ nguy hiểm nếu bạn uống trên 10 gram caffeine, tương đương 80-100 ly cà phê mỗi ngày. Tổ chức Y tế Thế giới và Cơ quan thực phẩm Hoa Kỳ khuyên chúng ta: nếu sử dụng vừa phải, caffeine không có ảnh hưởng xấu cho cơ thể. Vậy thế nào là vừa phải? -Vừa phải là khoảng 300mg caffeine mỗi ngày cho một người Mỹ trưởng thành, tương đương với 3 ly cà phê. Còn theo hiểu biết của chúng tôi: đối với người Việt Nam thì vừa phải là khoảng 200mg caffeine mỗi ngày, nghĩa là bạn chỉ nên uống 2 ly cà phê 1 ngày.
Chỉ nên uống 2 ly cà phê mỗi ngày- tương đương với 200mg caffein
Cách tốt nhất là bạn chỉ uống một ly cà phê mỗi lần về quán. Muốn uống 2 ly một ngày thì bạn nên uống sáng một ly và chiều một ly, nhưng không nên uống quá khuya, nhất là lại uống trước khi ngủ thì …bạn sẽ khó ngủ đấy.
Đối với những người có bệnh mạn tính về tim mạch, suy nhược thần kinh, suy nhược cơ thể, mất ngủ hoặc trái lại ngủ nhiều…việc uống được cà phê hay không; uống nhiều hay uống ít, cần tuân theo lời khuyên của bác sĩ. Đơn giản nhất : nếu bạn uống cà phê vào thấy cơ thể khỏe mạnh thì bạn nên uống. Ngược lại nếu như uống cà phê về mà thấy khó chịu, ảnh hưởng tới sức khỏe thì tốt đặc biệt bạn không uống cà phê nữa.
BS. Ninh Thanh Tùng
0 comments:
Post a Comment